SPOŁECZEŃSTWO RZYMSKIE

Podział ludności na grupy o różnym zakresie uprawnień:
a) obywatele rzymscy to najbardziej uprzywilejowani; posiadają wszystkie prawa obywateli (wybór na urzędy, funkcję kapłańskie, uczestnictwo w zgromadzeniach o różnych typach w zależności od swojej grupy społecznej):
- patrycjusze (najbogatsi, najmniej liczni, szczycą się bardzo długim rodowodem, najważniejsi urzędnicy, zaszczytna funkcja to funkcja senatora, grupa generalnie zamknięta)
- plebejusze (grupa liczniejsza i biedniejsza od patrycjuszy, mieli prawa obywatelskie, ale nie tak liczne jak patrycjusze-mniejsza ilość sprawowanych urzędów i uczestnictwo w innych zgromadzeniach)
b) Latynowie zamieszkiwali tereny wokół Rzymu (przez swoje zamieszkanie nie mieli praw obywatelskich, ale jeśli osiedlili się w Rzymie - dostawali je)
c) sprzymierzeńcy to mieszkańcy pozostałych części Italii (mieli być lojalni wobec Rzymu, płacić podatki, nie mogli sami prowadzić wojen, traktowani jak sprzymierzeńcy, nie gnębiąc ich)
d) ludność prowincji to mieszkańcy wszystkich prowincji poza Półwyspem Apenińskim i Italią (nie mieli żadnych praw, mieli same obowiązki, a zwłaszcza płacenie podatków)

Arystokracja rzymska:
a) nobile (grupa najzamożniejsza, stara arystokracja-im dłuższe pochodzenie tym lepiej, było ich ok. 25 rodzin, mieli dziedziczną godność senatora, pieniądze czerpali z tzw. latyfundiów-wielkie majątki ziemskie, grupa zamknięta)
b) ekwici (ludzie, którzy się wzbogacili w krótkim czasie np. na wojnie, zdzieraniu pieniędzy z podatków; w legionach służą w konnicy; traktowani z dystansem jako noworysze - dorobkiewicze)

Chłopi
Bardzo duża grupa mieszkająca w Italii. Gdy Rzym podbija prowincje, zboże tanieje, dlatego nikt nie chciał kupować tego drogiego (często pauperyzowali - biednieli). Mogli przestawić się na produkcję czegoś innego (np. oliwa, winorośl) lub rzucić wszystko i wyjechać do Rzymu do plebsu tworząc tzw. proletariat:
- w starożytności to najbiedniejsza grupa chłopów
- w XIX-XX w. to robotnicy
- nazwa wzięła się od proles, co oznaczało, że nie mają nic oprócz dzieci.
Dostawali wtedy prawa obywatelskie, by mogli głosować. Arystokracja kupowała ich głosy, robiła wszystko, by zyskać ich poparcie - tzw. rozdawnictwo zboża - rozdawali jedzenie, pieniądze itd. oraz organizowali dla nich rozrywki, które ci kochali (np. walki gladiatorów, wyścigi rydwanów). Hasłem proletariatu było: "chleba i igrzysk". Dla Rzymian rozrywka jest wtedy, gdy rozlewa się krew.

Wyzwoleńcy - niewolnicy, którzy dostali wolność od swego pana albo wykupili się.

Niewolnicy
Traktowani tak samo jak w Egipcie czy Grecji. Jest statusem właściciela. Gdy jest ich mało - są drodzy. Poprzez walki było ich coraz więcej, przez co byli coraz tańsi i gorzej traktowani. Najlepiej mieli ci wykształceni (najczęściej pochodzili z Grecji). Bardzo często zdarzało się, że pod koniec swego życia otrzymywali wolność od swego pana, ale nie porzucali swojego dotychczasowego miejsca zamieszkania.
Podobnie działo się z kobietami, które urodziły dzieci swoim panom - były wyzwalane, by dzieci nie były niewolnikami.

Gladiator - specyficzny typ niewolnika, który walczy na arenach albo z innym gladiatorem, albo ze zwierzętami (każdy miał daną specjalizację). Byli symbolem męskości oraz działali na damską wyobraźnię. Mieli szansę wyzwolenia po wygranej określonej licznie walk, przez co zarobił na swoje wykupienie się, ale rzadko kto przeżywał tę liczbę walk.

Barbarzyńcy - wszyscy ci, którzy mieszkali poza Italią, stali niżej cywilizacyjnie; ktoś wielki, silny, głośno krzyczał i śmierdział; doprowadzą do zniszczenia Imperium Rzymskiego i podzielenia je na państwa.