Przyczyny:
- konflikt o Inflanty (panowanie na Morzu Bałtyckim).
- Zygmunt III Waza był pretendentem do tronu szwedzkiego, ale go zdetronizowano w 1598 r., bo był katolikiem po matce, Katarzynie (Szwedzi woleli na tronie wuja Zygmunta, bo był protestantem). Ten wszelkimi sposobami (nawet wojną) chciał odzyskać ten tron.
- bezpośrednią przyczyną jest fakt, iż w 1600 r. Zygmunt III Waza przyłączył do Polski Estonię, która wcześniej należała do Szwecji. Obiecywał to w pacta conventa.
- konflikt o Inflanty (panowanie na Morzu Bałtyckim).
- Zygmunt III Waza był pretendentem do tronu szwedzkiego, ale go zdetronizowano w 1598 r., bo był katolikiem po matce, Katarzynie (Szwedzi woleli na tronie wuja Zygmunta, bo był protestantem). Ten wszelkimi sposobami (nawet wojną) chciał odzyskać ten tron.
- bezpośrednią przyczyną jest fakt, iż w 1600 r. Zygmunt III Waza przyłączył do Polski Estonię, która wcześniej należała do Szwecji. Obiecywał to w pacta conventa.
 |
| Jan Karol Chodkiewicz |
Przebieg:
a) wojna o Inflanty
W 1600 r. wojska szwedzkie wkroczyły do Inflant. W ciągu kilku następnych lat zajęli całe Inflanty do rzeki Dźwiny. Wojskami polskimi dowodził Jan Karol Chodkiewicz w bitwie pod Kircholmem w 1605 r. Wojska szwedzkie miały dużą przewagę. Mimo to, wojska polskie rozgromiły wrogów, bo w dużym stopniu użyli husarii:
- jednostka konna wyposażona w szablę, broń palną, kolczugę, kopię na 2-3 metry (dostali ją od państwa), zbroję do pasa
- przy szybkim galopie potrafili pod mostkiem przebić wroga na wylot
- kopia łamała się po uderzeniu, bo była wydrążona w środku
- nosili skóry (wilcze lub tygrysie) przewieszane przez ramię oraz 1-2 skrzydła przyczepione do tylu zbroi lub siodła (nie wiadomo, czy z nimi walczono, miały płoszyć konie lub aby Tatarzy nie mogli ich złapać na arkan)
- nie była często polską formacją (zapoczątkowali ją Węgrzy).
Do 1611 r. Szwedzi przejęli Inflanty, zawarli rozejm i Polska na chwilę je odzyskała. Wojska szwedzkie nadal się tam panoszyły.
Dopiero w 1622 r. podpisano rozejm w Mitawie i Polska straciła Inflanty po rzekę Dźwinę. Była to ostateczna decyzja.
a) wojna o Inflanty
W 1600 r. wojska szwedzkie wkroczyły do Inflant. W ciągu kilku następnych lat zajęli całe Inflanty do rzeki Dźwiny. Wojskami polskimi dowodził Jan Karol Chodkiewicz w bitwie pod Kircholmem w 1605 r. Wojska szwedzkie miały dużą przewagę. Mimo to, wojska polskie rozgromiły wrogów, bo w dużym stopniu użyli husarii:
- jednostka konna wyposażona w szablę, broń palną, kolczugę, kopię na 2-3 metry (dostali ją od państwa), zbroję do pasa
- przy szybkim galopie potrafili pod mostkiem przebić wroga na wylot
- kopia łamała się po uderzeniu, bo była wydrążona w środku
- nosili skóry (wilcze lub tygrysie) przewieszane przez ramię oraz 1-2 skrzydła przyczepione do tylu zbroi lub siodła (nie wiadomo, czy z nimi walczono, miały płoszyć konie lub aby Tatarzy nie mogli ich złapać na arkan)
- nie była często polską formacją (zapoczątkowali ją Węgrzy).
Do 1611 r. Szwedzi przejęli Inflanty, zawarli rozejm i Polska na chwilę je odzyskała. Wojska szwedzkie nadal się tam panoszyły.
Dopiero w 1622 r. podpisano rozejm w Mitawie i Polska straciła Inflanty po rzekę Dźwinę. Była to ostateczna decyzja.
b) wojna o Pomorze Gdańskie
W 1626 r. Szwedzi zaatakowali Pomorze Gdańskie drogą lądową i morską z Karskrony oraz z Inflant. Zajęli wszystkie polskie porty i rozpoczęli blokadę morską Gdańska.
Został zwołany Sejm, na którym uchwalono wysokie podatki na wojsko (zgodziła się na to szlachta, bo nie mogli eksportować swoich towarów).
Polska odniosła dwa zwycięstwa:
- w 1627 r. morska bitwa pod Oliwą
- w 1629 r. lądowa bitwa pod Trzciną.
Po tych zwycięstwach, został zawarty rozejm w Starym Targu w 1629 r. Wymuszony był sytuacją w Europie. Negocjowany był przez: Szwecję, Polskę i Francję, która chciała, aby Szwecja zaangażowała się w wojnę trzydziestoletnią.
Warunki nie były korzystne. Szwedzi otworzyli:
- port w Gdańsku, ale ściągali bardzo wysokie cło od polskiego handlu
- port w Królewcu.
 |
| Gustaw II Adolf |
W 1635 r. podpisano nowy pokój w Sztumskiej Wsi. Szwedzi wycofali się z portów z Pomorza Gdańskiego.
Pokój trwa do 1655 r.
Pokój trwa do 1655 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz