WIELKA WOJNA Z ZAKONEM KRZYŻACKIM

Herb Zakonu Kawalerów Mieczowych

 Inflanty + Kurlandy + Estonia = Państwo Zakonu Kawalerów Mieczowych
(od 1237 r. w unii z Państwem Zakonu Krzyżackiego)

W czasie konfliktu Witolda i Władysława Jagiełły, w 1404 r. Witold zawarł umowę z Krzyżakami (oddał im Żmudź w zamian za spokój na granicy, bo podbijał ziemie ruskie). Krzyżakom bardzo na tym zależało, bo Żmudź łączyła ich państwo z Państwem Zakonu Krzyżackigo.
Po jakimś czasie, Witold z Władysławem Jagiełłą się pogodził. Witold chciał odzyskać Żmudź, ale Krzyżacy nie chcieli mu jej oddać. To właśnie Żmudź stała się bezpośrednią przyczyną najbardziej znanej wojny z Zakonem Krzyżackim, gdzie punktem kulminacyjnym stała się bitwa pod Grunwaldem.

W 1408 r. Witold doprowadził do powstania na Żmudzi. Nie było o to trudno, bo Krzyżacy byli strasznymi, okrutnymi panami. Witold i Władysław Jagiełło wspierali buntowników pieniędzmi. Krzyżacy zagrozili, że "jeśli ci nie przestaną wspierać buntowników, to rozpęta się wojna". Władysław Jagiełło stanął po stronie Witolda (wojna z Litwą=wojna z Polską).
Wojnę rozpoczęli Krzyżacy w 1409 r. od zajęcia Ziemi Dobrzyńskiej. W tym roku na tym się skończyło, bo przyszła zima, a obie strony szykowały się do działań wojennych. Ponadto Krzyżacy szykowali się do wielkiej akcji propagandowej - chcieli wykazać, że to nie jest ich kaprys, ale wojna z poganami (uważali, że Witold i Władysław Jagiełło są kryptopoganami) i próbowali wciągnąć w swoje szeregi rycerzy z Zachodniej Europy.

Bitwę wznowiono 15.07.1410 r. Siły polsko-litewskie były większe, ale Krzyżacy dysponowali większym asortymentem.
W bitwie pod Grunwaldem Krzyżacy stali w otwartym polu, a wojska polsko-litewskie w lesie.
Herold Krzyżacki wręczył Władysławowi Jagielle dwa miecze, mówiąc, że "jeżeli brakuje im odwagi, to miecze przyniosą mu ją i niech wyjdzie z lasu". Władysław Jagiełło wysłał lekkozbrojną piechotę litewską. Krzyżacy zdobyli chorągwie polską, ale szala przeszła na stronę polską i wygrali. Plan Krzyżaków się nie powiódł. Do dziś toczy się spór o to, czy Krzyżacy wykopali wilcze doły, w nadziei, że Władysław Jagiełło wystawi rycerzy ciężkozbrojnych.

Władysław Jagiełło zrobił błąd. Mógł od razu ruszyć na Malbork. Zwłaszcza, że zginął Wielki Mistrz Urlich von Jungingen, a zamek był słabiutko broniony (inaczej zdobycie Malborka było niemożliwe). Władysław Jagiełło się ociągał, przez co Krzyżacy zdążyli trochę wzmocnić twierdzę.

W 1411 r. zawarto pokój w Toruniu. Był on nieadekwatny do sukcesu. Na stałe oddali Ziemię Dobrzyńską, a Litwa dostała Żmudź do śmierci Witolda i Władysława Jagiełły. Nie było mowy o odzyskaniu Pomorza Gdańskiego.

Nie był to koniec wojen podczas panowania Władysława Jagiełły. W 1414 r. odbyła się tzw. wojna głodowa, bo obie strony walcząc, niszczyły żywność (plony, zasiewy na polach). Polacy często oblegali zamki krzyżackie tak długo, aż ci z głodu musieli się poddać. Wojna ciągnęła się latami. W 1422 r. nad Jeziorem Melno podpisali pokój, w którym Krzyżacy oddali Żmudź bez żadnych warunków.
Poza drobnym incydentem interwencji Krzyżaków na Litwie, był to koniec wojen z Krzyżakami.

Walki z Krzyżakami na nowo rozpoczęły się za panowania Kazimierza Jagiellończyka.