REFORMACJA W EUROPIE

Reformacja w Szwajcarii
Działało tam dwóch bezpośrednich następców Marcina Lutra:
a) Ulrich Zwingli

Ulrich Zwingli

Zaczął działać na początku 1522 r. w Zurychu. Jest dziś zapomniany, bo w tym, co proponował nie było nic innego niż w luteranizmie. A mimo to zachowywał autonomię. Nie udało się związać tych dwóch reformacji.

Jan Kalwin

b) Jan Kalwin (Genewa)
 Większość zasad jest tych samych, co w luteranizmie. Jedyną oryginalną różnicą jest teoria predestynacji (przeznaczenia) - uważał, że Bóg z góry jednych przeznacza do zbawienia, a jednych do potępienia. Oznacza to, że życie i postępowanie ludzkie jest zależne od przeznaczenia.
Był bardzo wymagający od wiernych. Uważał, że jeżeli człowiek jest bogaty, to jest to dowód na boże błogosławieństwo. Popierają wszystkie cechy, które mogą prowadzić do materialnego wzbogacenia się.
Cieszył się dużym poparciem i popularnością. Przyjął się również we Francji (hugenoci), trochę w Anglii (purytanie), Stanach Zjednoczonych.

Jak na XVI w., Kościół był bardzo demokratycznie prowadzony (brak hierarchii). Wyznawcy żyją w Gminach, którymi zarządzali tzw. konkwistadorzy (składali się z ludzi duchownych i świeckich), którzy nadzorowali członków i mogli ich karać i nagradzać.

Reformacja w Anglii 

Henryk VIII Tudor

Katarzyna Aragońska

Henryk VIII nie kierował się pobudkami religijnymi. Jest to bardzo ciekawa postać. Geneza reformacji wiąże się z jego życiem prywatnym. Pochodzi z dynastii Tudorów. Władzę przekazał mu ojciec, Henryk VII. Żonę, Katarzynę Aragońską, dostał w spadku po swoim bracie. Była od niego starsza. Była ciotką cesarza Karola V. Była wielką katoliczką.
Katarzyna Aragońska rodziła kolejne dzieci, które od razu umierały. Przeżyła tylko jedna córka, Maria. Henryk VIII miał obsesję na posiadanie męskiego potomka, aby umocnić dynastię. Jego żona miała już przeszło 40 lat i ciężko było oczekiwać, że urodzi zdrowego syna. Henryk VIII miał mnóstwo kochanek, ale dzieci te nie mogą objąć tronu.

Anna Boleyn

Ambitna Anna Boleyn, w której Henryk VIII się zakochał, postawiła mu warunek: "żadnego seksu nie będzie, dopóki się z nią nie ożeni". Nie chciała być kolejną wykorzystaną i porzuconą kochanką.
Henryk VIII wystąpił do papieża o unieważnienie pierwszego małżeństwa. Jako przyczynę podano, że rzekomo poprzednie małżeństwo Katarzyny Aragońskiej zostało skonsumowane. Papież nie dał zgody, bo obawiał się Karola V.
Powstała myśl o odejściu Henryka VIII od Kościoła. W 1534 r. został wydany akt sukcesji dzieci, które miał mieć z Anną Boleyn (miały być pełnoprawnymi spadkobiercami).
Anna Boleyn urodziła córkę Elżbietę I. Kolejne ciąże poroniła. Gdyby zgodziła się na anulowanie aktu sukcesji, uratowałaby swoje życie. Henryk VIII chciał się jej pozbyć i oskarżył ją o zdradę małżeńską - została ścięta.

Edward VI Tudor

Henryk VIII miał jeszcze cztery żony. Trzecia żona urodziła mu syna Edwarda.

Henryk VIII zmarł. Miał trójkę legalnych dzieci (Maria, Elżbieta I, Edward). Na tron wstąpił Edward, który był bardzo wątły fizycznie i psychicznie.

Maria I

Edward szybko zmarł, a na tron wstąpiła Maria - ortodoksyjna katoliczka (Krwawa Mary - mordowała protestantów, nawracała na katolicyzm).

Po śmierci Marii, na tron wstąpiła Elżbieta I. Okazała się najwybitniejszą monarchinią w historii Anglii. Ugruntowała protestantyzm.

Elżbieta I Wielka

Anglikanizm stosunkowo najmniej różni się od katolicyzmu.