Monarchia stanowa - król panuje z przedstawicielami stanów społecznych (szlachta, duchowieństwo i mieszczaństwo), ale państwo nie jest własnością monarchy
Monarchia stanowa w Anglii powstała w 2. połowie XII wieku.
Monarchia stanowa we Francji powstała na przełomie XIII/XIV wieku.
Monarchia stanowa w Polsce powstała w XIV wieku.
Monarchia stanowa we Francji powstała na przełomie XIII/XIV wieku.
Monarchia stanowa w Polsce powstała w XIV wieku.
 |
| Henryk II |
Powstanie monarchii stanowej w Anglii
Cały proces rozpoczyna się w 1154 r., kiedy na tronie zasiada francuska dynastia Plantagenetów, na czele z Henrykiem II.
Henryk II natychmiast popadł w konflikt z duchowieństwem. Próba sił między królem a duchownymi polegała na tym, że król chciał ograniczyć kompetencje sądów duchownych i nałożyć na nich podatek, a Kościół nie chciał się na nic zgodzić. Konflikt był bardzo ostry. Czasami napięta atmosfera i nienawiść przeradzała się w morderstwo. W 1170 r. w "ogniu konfliktu" dworzanie królewscy zamordowali arcybiskupa Canterbury, Tomasza Becketa.
Henryk II musiał się zgodzić na przywileje duchowieństwa. Duchowieństwo to pierwszy stan, który uzyskał inne przywileje niż wszyscy.
Cały proces rozpoczyna się w 1154 r., kiedy na tronie zasiada francuska dynastia Plantagenetów, na czele z Henrykiem II.
Henryk II natychmiast popadł w konflikt z duchowieństwem. Próba sił między królem a duchownymi polegała na tym, że król chciał ograniczyć kompetencje sądów duchownych i nałożyć na nich podatek, a Kościół nie chciał się na nic zgodzić. Konflikt był bardzo ostry. Czasami napięta atmosfera i nienawiść przeradzała się w morderstwo. W 1170 r. w "ogniu konfliktu" dworzanie królewscy zamordowali arcybiskupa Canterbury, Tomasza Becketa.
Henryk II musiał się zgodzić na przywileje duchowieństwa. Duchowieństwo to pierwszy stan, który uzyskał inne przywileje niż wszyscy.
 |
| Jan Bez Ziemi |
Konflikt z duchownymi narósł za czasów króla Jana Bez Ziemi (rządził na przełomie XII/XIII w.). Ponownie nałożył podatki na duchowieństwo. Duchowni poskarżyli się papieżowi, a ten rzucił klątwę na króla, więc stany społeczne po 60 dniach mogły odmówić królowi posłuszeństwa.
Szlachta stwierdziła, że skoro duchowni mają swoje prawa, to może oni również dostaną jakieś przywileje. W 1215 r. Jan Bez Ziemi wydał tzw. Wielką Kartę Swobód. Obiecał szlachcie angielskiej:
- sąd parów (sąd osób równych sobie stanem)
- król nie może nałożyć podatków bez ich zgody
- prawo nietykalności osobistej (nie można nikogo aresztować bez wyroku sądowego)
- prawo nietykalności mieszkaniowej.
Bezpośrednią konsekwencją ustępstw dla dwóch stanów było powstanie Parlamentu Angielskiego. Oficjalna data zwołania go to 1265 r. Istnieje do dziś niezmiennie (taki sam podział, ale członkowie pochodzą z różnych grup społecznych), bo Anglicy cenią sobie tradycję.
Parlament wyrażał zgodę na podatki, nowe prawa, wszystkie sprawy związane z armią i wojskiem.
 |
| Filip IV Piękny |
Powstanie monarchii stanowej we Francji
Jest to wydarzenie trochę późniejsze niż w Anglii. Wiąże się z Filipem IV Pięknym (umarł w 1314 r., zadłużył się u Templariuszy, ich przywódcę rozkazał spalić na stosie, a Zakon zlikwidował z papieżem Klemensem V), który popadł w konflikt z Kościołem na tle finansowym. Król ciągle był bez pieniędzy (dlatego zginęli Templariusze) i nałożył na kler podatek oraz wstrzymał wypłaty świętopietrza (opłata na rzecz papieża) na rzecz kurii rzymskiej. Każde państwo płaciło świętopietrze, ale państwa powoli się wycofywały (grozili, że jeżeli coś nie będzie z korzyścią dla państwa, to przestaną płacić). Papieżem był wtedy Bonifacy VIII.
Filipowi IV Pięknemu groziła klątwa. Stanęło za nim społeczeństwo francuskie (oprócz duchowieństwa). Dlatego od 1302 r. zwoływał Stany Generalne (francuski parlament). Będą one zwoływane do 1614 r. (ostatnie zwołane przed rewolucją francuską, bo później występuje monarchia absolutna). Stany Generalne to przedstawicielstwo trzech stanów społecznych (duchownych, szlachty i trzeciego stanu), a każdy stan obradował osobno. Kompetencje Stanów Generalnych był podobne do tych w Parlamencie Angielskim. Król wyszedł dobrze na tym konflikcie.
Jest to wydarzenie trochę późniejsze niż w Anglii. Wiąże się z Filipem IV Pięknym (umarł w 1314 r., zadłużył się u Templariuszy, ich przywódcę rozkazał spalić na stosie, a Zakon zlikwidował z papieżem Klemensem V), który popadł w konflikt z Kościołem na tle finansowym. Król ciągle był bez pieniędzy (dlatego zginęli Templariusze) i nałożył na kler podatek oraz wstrzymał wypłaty świętopietrza (opłata na rzecz papieża) na rzecz kurii rzymskiej. Każde państwo płaciło świętopietrze, ale państwa powoli się wycofywały (grozili, że jeżeli coś nie będzie z korzyścią dla państwa, to przestaną płacić). Papieżem był wtedy Bonifacy VIII.
Filipowi IV Pięknemu groziła klątwa. Stanęło za nim społeczeństwo francuskie (oprócz duchowieństwa). Dlatego od 1302 r. zwoływał Stany Generalne (francuski parlament). Będą one zwoływane do 1614 r. (ostatnie zwołane przed rewolucją francuską, bo później występuje monarchia absolutna). Stany Generalne to przedstawicielstwo trzech stanów społecznych (duchownych, szlachty i trzeciego stanu), a każdy stan obradował osobno. Kompetencje Stanów Generalnych był podobne do tych w Parlamencie Angielskim. Król wyszedł dobrze na tym konflikcie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz