POWSTANIE STEFANA BATOREGO

Stefan Batory

Stefan Batory panowanie rozpoczął jako mąż Anny Jagiellonki, ale koronowany był w 1576 r. i panował do 1586 r. Zmarł dość młodo.
Podczas jego panowania z punktu widzenia polityki:
a) wewnętrznej:
- kończy okres demokracji szlacheckiej w Polsce i wzrasta znaczenie magnaterii (oligarchia magnacka)
- wydaje ostatnie w historii polski przywileje szlacheckie: zgadza się w 1578 r. na oddanie sądownictwa apelacyjnego w ręce szlachty, powstaje wtedy Trybunał Koronny i Trybunał Litewski (król wyrzeka się władzy sądowniczej, bo do tej pory było to w jego rękach)
- wprowadza reformę wojskową: do tej pory byli nimi szlachcie, a Stefan Batory utworzył armię z chłopów, którzy pochodzą z dóbr królewskich (a nie szlacheckich), była to tzw. piechota wybraniecka (wybierano z każdych 20 łanów jednego mężczyznę)
- przywiązywał dużą wagę do szkolnictwa: zakłada Akademię Wileńską w 1579 r. (szkoła wyższa)
- w 1582 r. wprowadza reformę kalendarza gregoriańskiego
b) zewnętrznej:
- dopóki nie umrze linia Hohenzollernów, Prusy Królewskie są lennem Polski, potem zostają włączone
- kuratelę (opiekę) nad umysłowo chorym księciem pruskim zajęła linia Hohenzollernów (którzy chcą połączyć Brandenburgię z Prusami Królewskimi przez Pomorze Gdańskie), aby Polska dostała pieniądze za wojnę z Moskwą (dostali je) - przechwytują władzę.

Wojna z Moskwą (Wielkie Księstwo Moskiewskie)

Iwan IV Groźny

Jan Zamoyski

Iwan IV Groźny zajął Inflanty po rzekę Dźwinę (należały do Polski od 1561 r.). Stefan Batory nie mógł na to patrzeć. Była to bardzo ważna ziemia. Zmobilizował armię polską i zreformował ją (wyposażył ją w artylerię). W 1579 r. rusza do walki.
Polacy w 1579 r. zdobyli Płock.
Polacy w 1581 r. ruszyli na północ pod Psków pod dowództwem Jana Zamoyskiego.
Wojna kończy się rozejmem w Jam Zapolski w 1582 r. Na jego podstawie Rosjanie oddają Inflanty i Ziemię Płocką. Ale nie rezygnują z nich (skupiają się na sprawach wewnętrznych: śmierć Iwana IV Groźnego, panowanie Fiodora, wygaśnięcie dynastii Rurykowiczów, Wielka Smuta).

Wyprawy Stefana Batorego

Stefan Batory miał w planie wojnę z Turcją o Siedmiogród, ale niespodziewana śmierć przerwała przygotowania i do wojny nie doszło.