HERETYCY W ŚEDNIOWIECZU

Herezja - pogląd sprzeczny z nauczaniem, postępowaniem Kościoła

Herezja była obecna zawsze. Jej ponowna fala napłynęła w XIII w. Każda herezja wiązała się ze schizmą Kościoła.
W związku z ich nasileniem się, powstały inkwizycje, a Zakon Dominikanów miał walczyć z heretykami argumentami.
Najwięcej ruchów heretyckich było w Południowej Francji i Północnych Włochach. Ruchów heretyckich było dużo, o różnych nazwach, ale wszystkie były do siebie podobne. Najbardziej popularne ruchy heretyckie:
- bogomiłowie: pochodzili z Bułgarii, ruch najwcześniejszy (X w.), krytykowali różne dogmaty Kościoła (najpowszechniej sakramenty)
- katarzy
- waldensi
- albigensi.
Wszyscy krytykowali styl życia kleru i bogactwo Kościoła. Większość odwoływała się do gmin ziemskich, a Kościół zbyt daleko odszedł od tego pierwotnego. Uważali, że źródłem wiary jest Biblia, więc każdy może ją czytać i interpretować (Kościół uważał, że tylko duchowni mogą to robić). Bardzo często krytykowali kult świętych, bo uważali, że jest to pozostałość pogaństwa. Bardzo często krytyka Kościoła przenosiła się na krytykę władzy świeckiej. Mieli poglądy anarchistyczne, odrzucali władzę świecką. Uważali, że nie ma podziału i nie można żyć na koszt drugiego człowieka. Prawie wszystkie ich poglądy można odnaleźć u Marcina Lutra.
Kościół nie chciał na to pozwolić. Zaczęto organizować krucjaty przeciwko heretykom w Europie. Były one straszne, koszmarnie krwawe, nie liczono się z ofiarami. W 1209 r. zorganizowano krucjatę na Katarów we francuskim miasteczku Beziers (przykład okrucieństwa). Rycerze kierowani byli przez miejscowego biskupa. Katarzy zamknęli się w Kościele Świętej Marii Magdaleny. Było ich około 7 tysięcy. Rycerze wymordowali wszystkich Katarów, a po wyjściu z Kościoła zrobili rzeź na ulicy (zabili około 20 tysięcy osób). Znane było:
- Jak rozpoznać Katara?
- Morduje wszystkich, Bóg rozpozna swoich.
Wszystko działo się przy aprobacie papieży, którzy chwalili nawet Francuzów za "tak cenną inicjatywę".

Ideologia Czecha Jana Husa (początek XV w.)

Jan Huss

Jan Huss był profesorem Uniwersytetu w Pradze. Profesor teologii. Był wielkim patriotom. Jest prototypem Marcina Lutra (głosili te same poglądy, ale on został spalony na stosie).
Domagał się m.in.:
- przetłumaczenia Biblii na języki narodowe, by każdy mógł je czytać
- odprawiania nabożeństw i głoszenia Ewangelii w językach narodowych
- mówił, że "Kościół odszedł od pierwotnego chrześcijaństwa i myśli o dobrach materialnych, a wszystko budowane jest na pieniądzach chłopów"
- Krytykował sakramenty. Twierdził, że "Komunia pod dwiema postaciami powinna być dla wszystkich, a nie tylko dla księży".
- chciał, by Kościół wyrzekł się władzy świeckiej, bo rywalizował z władzą duchowną.
Wykazał się małą rozwagą. Postanowił pojechać na sobór w Konstancji i tam zaprezentować swoje poglądy. Zabezpieczył się - Zygmunt Luksemburczyk wydał mu list żelazny (król gwarantuje mu nietykalność). Został jednak zatrzymany, nie miał szansy zaprezentować swoich poglądów. Został uwięziony i w 1415 r. spalony na stosie.
Jego spalenie nie zakończyło sprawy, bo zostali jego zwolennicy. W 1419 r. rozpoczęły się w Europie tzw. wojny husyckie. Husyci wystąpili przeciwko Zygmuntowi Luksemburczykowi. Uważali, że król go zdradził, bo nie pomógł mu. Zaproponowali nawet tron czeski Władysławowi Jagielle. Ten jednak nie przyjął go, bo był już po siedemdziesiątce, a w polityce zewnętrznej związany był z biskupem krakowskim, Zbigniewem Oleśnickim. Ten nie chciał dopuścić, by Władysław Jagiełło został królem w państwie na prośbę heretyków. Wojny husyckie toczyły się w Środkowej Europie do 1436 r. Ostatecznie husyci zostali rozbici przez wojska Zygmunta Luksemburczyka.