POLITYKA DYNASTYCZNA JAGIELLONÓW

Polityka dynastyczna - prowadziły ją w Europie największe rody monarsze, których celem było uzyskanie jak największych nabytków terytorialnych poprzez zawieranie odpowiednich sojuszy, porozumień, umów dynastycznych i małżeństw

Władysław Jagiełło

Protoplastą był Władysław Jagiełło, który miał już wtedy ponad 40 lat. Po śmierci Jadwigi, ożenił się jeszcze dwukrotnie. Były to tzw. małżeństwa morganatyczne (małżeństwo, które zawiera monarcha zwykle z osobą niższą stanem, a dzieci z tego małżeństwa nie mają prawa do objęcia tronu). Prawdopodobnie zawarł je, bo nie marzył, by jego potomkowie zasiadli na polskim tronie, bo jego pozycja była chwiejna. Polacy doceniali go. Jego pozycja podniosła się po wygranej wojnie z Krzyżakami. Gdyby zawarł małżeństwo niemorganatyczne, to dzieci z tego małżeństwa objęłyby tron.

Zofia Holszańska

Jego czwartą żoną była księżniczka litewsko-ruska, Zofia Holszańska (w Polsce nazywana była Sońką). Miała 18 lat. Urodził mu się syn, Władysław Warneńczyk. Ciężko było w to uwierzyć, bo Władysław Jagiełło był za stary, ale nie było przekonujących dowodów na zdradę. Odbył się proces dla oszczerców. Ci mieli odszczekać jak pies pod stołem swoje oskarżenia. Potem urodził mu się Kazimierz Jagiellończyk. Duża część polskich możnych była za tym, aby jego synowie zasiedli na polskim tronie. Władysław Jagiełło, by zapewnić im następstwo tronu, przekupił szlachtę, nadając im przywileje.

Władysław Warneńczyk

Od razu po śmierci Władysława Jagiełły, władzę objął Władysław Warneńczyk. Miał wtedy około 10 lat. Niestety, biskup Zbigniew Oleśnicki zdominował go. W 1440 r. doprowadził do koronowania Władysława Warneńczyka na króla Węgier (unia personalna polsko-węgierska). Biskup Oleśnicki przekładał interes państwa i z legatem papieskim wciągnął Węgry do wojny z Turcją. Podczas tej wojny, w wojnie pod Warną, zginął Władysław Warneńczyk. Nie miał dzieci, był gejem. Rozpadła się unia personalna polsko-węgierska.

Elżbieta Rakuszanka

Kazimierz Jagiellończyk

Po śmierci Władysława Jagiełły, Kazimierz Jagiellończyk został królem Litwy (zerwanie unii polsko-litewskiej). Po śmierci Władysława Warneńczyka, powinien zostać królem Polski, ale zrobił to dopiero w 1447 r., bo:
- sprawa śmierci Władysława Warneńczyka była zagmatwana, bo nie znaleziono jego ciała
- nie spieszył się, by być królem Polski.
 Miał 13 dzieci z Elżbietą Rakuszanką, pochodzącą z rodu Habsburgów. Nazywano ją Matką Królów, bo była matką czterech królów.

Władysław II Jagiellończyk

Do tej pory Jagiellonowie zasiadywali na tronie polsko-litewskim. W XV w. zasiadają na tronie Czech i Węgier. Wykorzystali do tego walki wewnętrzne między lokalnymi władcami.
Władysław II najpierw w 1471 r. został królem czeskim, a w 1490 r. królem węgierskim do swojej śmierci. Jednak opinia o nim nie była dobra.
Na tron czesko-węgierski ogromną ochotę mieli Habsburgowie. Pojawił się konflikt, rywalizacja między dynastią Jagiellonów a dynastią Habsburgów.

Zygmunt I Stary

Różne uwarunkowania polityki międzynarodowej spowodowały, że w 1515 r. odbył się zjazd w Wiedniu. Brali w nim udział przedstawiciele tych dwóch dynastii. W tym czasie królem Polskim był Zygmunt I Stary, to jego decyzja obciążała duża decyzja. Zgodził się na to, aby po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów, władzę w Czechach i na Węgrzech objęła dynastia Habsburgów. Myślał, że jest to daleka przyszłość, bo Władysław II miał syna. Po 11 latach od zjazdu, w bitwie z Turkami, w bitwie pod Mohaczem bezpotomnie zginął syn Władysława II, Ludwik. Habsburgowie, powołując się na decyzję Zygmunta I Starego, bez problemu objęli tron czeski, a Węgry podzieliły się na dwie części (mieli na nie ochotę Turcy, dlatego w części rządził lokalny władca, a w części Turcy). Polacy ostatecznie zrezygnowali z Czech.

Jan Olbracht

Aleksander Jagiellończyk

Władzę po Kazimierzu Jagiellończyku w Polsce objął Jan Olbracht.
Władzę po Kazimierzu Jagiellończyku na Litwie objął Aleksander Jagiellończyk. Po śmierci Jana Olbrachta władzę objął Aleksander łącząc oba kraje.






 

Bona Sforza

Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka, władzę przejął Zygmunt I Stary. Po śmierci pierwszej żony, ożenił się z włoską księżniczką, Boną Sforzą:
- miała głowę na karku, charakter, zdolności, umiejętności,
- nie myślała tylko na dziś, ale miała perspektywy
- nienawidziła Habsburgów
- zagospodarowała ogromne obszary ziemi
- wywiozła z ogromne bogactwa, które ją zabiły
- była autorką polityki dynastycznej (poświęciła na to wszystkie siły)
- urodziła cztery córki (którymi się nie przejmowała) i jednego syna.
Zygmunt I Stary podejmował decyzje wbrew żonie. Bona Sforza podjęła decyzję o odzyskanie tronu węgierskiego (Izabelę Jagiellonkę wydała za węgierskiego władcę, Jana Zapolija, którym urodził się syn, ale zięć młodo umarł, a Habsburgowie wygnali Izabelę Jagiellonkę z Węgier).

Zygmunt August

Zygmunt August nie miał potomstwa, bo był bezpłodny. By oczkiem w głowie Bony Sforzy, która chciała mieć pewność, że jej syn zasiądzie na tronie. Doprowadziła do elekcji vivente rege (wybór władcy za życia poprzednika).
Ten ożenił się z Elżbietą Habsburżanką. Po przyjeździe na Wawel okazało się, że jest chora na epilepsję. Zygmunt August zraził się do niej i nie chciał mieć z nią nic do czynienia. Bona Sforza uznała, że dni Elżbiety Habsburżanki są policzone.

Barbara Radziwiłłówna

 Bona Sforza wysłała Zygmunta Augusta na Litwę. Tam poznał wdowę, Barbarę Radziwiłłównę i zwariował na jej punkcie. Miała około 25 lat i lekko się prowadziła. Ożenił się z nią potajemnie po śmierci Elżbiety Habsburżanki. Wywalczył dla niej zgodę na małżeństwo i koronację. Zmarła po dwóch latach. Zażyczyła sobie pochówku w Wilnie. Zygmunt August większość trasy za trumną przeszedł piechotą. Zygmunt August nie mógł się psychicznie długo pozbierać, ale władza królewska ma swoje prawa. Czuł presję, by się ożenić i mieć potomstwo (był po trzydziestce).
Sojusze polityczne i knowania braci Barbary Radziwiłłównej (Czarny i Rudy) zaaranżowały Zygmuntowi Augustowi małżeństwo z siostrą Elżbiety Habsburżanki, Katarzyną Habsburżanką. Ta również była chora na epilepsję. Udawała, że jest w ciąży (nosiła poduszki pod suknią). Bona Sforza była wściekła. Habsburgom zależało, by nie nie miał dzieci, bo skończy się dynastia Jagiellonów. Zmarł w 1572 r.

Po śmierci Zygmunta Augusta trzeba było wybrać króla. Po dynastii Jagiellonów nastąpi dynastia wybieralna. Najpierw wybrali Henryka Walezego. Następnie Annę Jagiellonkę, dając jej za męża Stefana Batorego. Jednak nie było szans na potomstwo, bo miała już wtedy około 50 lat.