GENEZA REFORMACJI

Reformacja - ruch religijno-społeczny w chrześcijaństwie zachodnim w XVI w., który przez wprowadzenie istotnych zmian w doktrynie i ustroju kościelnym doprowadził do podziału w Kościele zachodnim i wyodrębnienia się Kościołów protestanckich, niezależnych od papieża

Przyczyny reformacji:
- symonia - nadawanie stanowisk kościelnych i tytułów, które związane były z dochodami
- nikolaizm - nieprzestrzeganie celibatu
- nepotyzm - obsadzanie stanowisk wyższych członkami własnej rodziny
- fiskalizm - nadmierne bogacenie się Kościoła poprzez: opodatkowanie, odpusty, opłaty (dziesięcina - stałe koszty na Kościół, świętopietrze, annaty - przy obejmowaniu stanowiska kościelnego, posagowe), gromadzenie majątków ziemskich (dobra martwej ręki - ludzie zapisywali Kościołowi swoje majątki ziemskie wierząc, że przez to będą zbawieni), sprzedaż wysokich stanowisk
- łączenie stanowisk kościelnych w jednym ręku
- mieszanie się Kościoła w sprawy polityki (władcy coraz nie chętniej na to patrzyli).

Marcin Luter

Prekursorem był Marcin Luter. Był zakonnikiem. Do swoich decyzji skłoniły go podróże do Rzymu (było tam dużo prostytutek). Swoje 95 tez opublikował w 1517 r. w Wittenberdze. Tradycja mówi, że przybił je do drzwi Kościoła. Jego późniejsza twórczość przyczyniła się do powstania Kościoła protestanckiego.

Cechy luteranizmu:
- Kościoły zwane zborami protestanckimi
- zbory są proste, bardziej surowe, mało bogate
- brak celibatu
- nie uznawanie władzy papieża
- władza świecka ponad władzą kościelną (zyskał tym wielu wpływowych zwolenników)
-  nie uznają kultu świętych i Matki Boskiej
- nabożeństwo w ojczystym języku
- zmiana formuły nabożeństwa - dominacja głoszenia Biblii i kazań
- Biblia w języku narodowym (języku niemieckim)
- czytanie Biblii i interpretacja Jej przez wiernych
- doktryna zbawienia: do zbawienia wystarczy tylko wiara
- nie ma zakonów
- nie uznają siedmiu Sakramentów (uznają chrzest i Komunię pod dwiema postaciami)
- brak indywidualnych spowiedzi
- ksiądz jest pastorem
- nie uznają części Ksiąg biblijnych.

Papież Leon X

Konflikt Marcina Lutra z papieżem Leonem X
Papież Leon X zaprosił Marcina Lutra do Rzymu. Ten jednak nie przyjął zaproszenia.
Papież 15.06.1520 r. wydał Exurge domine, w której wzywał Lutra do odwołania tez, grożąc ekskomuniką. Luter publicznie spalił tą bullę papieską.
Luter mógł tak postępować, bo miał potężnego protektora Fryderyka Mądrego (elektor saski). On zapewnił mu azyl w zamku w Wartburgu. Dzięki temu Luter mógł dalej pisać swoje dzieła i podejść do ataku z Henrykiem V i Leonem X.