EWOLUCJA USTROJU ATEN

Ateny swój prymas miały w VI - V w.p.n.e. Tak jak Sparta, były monarchią. Z czasem władza monarchy (króla) zastąpiona była rządami oligarchicznymi.
oligarchia - rządy niedużej grupy ludzi

Pierwszym prawodawcom, który określił ustrój arystokracji w VII w.p.n.e. był Drakon, który spisał tzw. prawo zwyczajowe (zbiór wypracowanych kar za uczynki, przekazywane ustnie), by uwolnić Ateńczyków od samowolnej arystokracji. Późniejszym pokoleniom prawa te wydawały się bardzo surowe, ostre, choć po prawdzie wcale tak nie było. Drakon wprowadził różne odróżnienia, np. między zabójstwem (np. w wyniku bójki) a morderstwem (z premedytacją). Obowiązuje do VI w.p.n.e., bo wtedy zostają zmasowane reformy, w wyniku których powstaje rozwój demokracji.

Zaburzenie wewnętrzne w Atenach w VII w.p.n.e.:
- eupatrydzi - dobrze urodzeni; wielcy właściciele ziemscy
- hektemoroi (sześcioczęściowcy) - chłopi uprawiający ziemię eupatrydów

Reforma Solona
archont - najwyższy urzędnik w państwie
Wolni chłopi, którzy uprawiali ziemię należącą do eupatrydów, popadali w niewolę za długi.
594/593 r.p.n.e. Solon archontem Enonymosa
a) uwolnienie ludu zarówno w danej chwili, jak i na przyszłość
b) zabronienie udzielania pożyczek pod zastaw osoby pożyczającego
c) zniesienie długów zaciągniętych u osób prywatnych, jak i obciążające wobec państwa (strząśnięcenie ciężarów - sesachteja)
d) urzędnicy wybierani drogą losowania spośród kandydatów przedstawionych przez fyl (terytorialna jednostka podziału ludności)
e) rada złożona z czterystu członków po sto z każdej fyli, czuwająca nad ustrojem państwa, ścigająca wykroczenia, wymierzająca grzywny i kary
f) każdy może wnieść skargę w obronie pokrzywdzonego
g) odwołanie się od sądu
h) prawo głosu w sądzie i sprawach państwowych
i) podział obywateli według majątku:
- pentaksosjomedymnów - najbogatsza grupa (>500 medymnów)
- rycerze/hippeis >300 medymnów lub utrzymanie konia
- zeugitów - pod wspólnym jarzmem (> 200 medymnów)
- teci - nie posiadający dochodu
"Tak samo dobrym, jak i podłym dałem prawa, złączywszy wszystkich ładem sprawiedliwym" Solon - Ateny po reformach

Reformy Klejstenesa
508 r.p.n.e. Klejstenes zgłosił się, by wprowadzić nowy system podziału administracyjnego
a) demy - niewielkie samorządne wspólnoty obejmujące istniejące wcześniej wsie z przyległymi terenami lub poszczególne dzielnice Aten; zgromadzenie; urzędnik: demarchos; przynależność dziedziczna
b) trityes - demy zgrupowane w trzydziestu jednostkach; wchodziły w skład dziesięciu fyl
c) fyle - tworzono łącząc po jednej trityes z trzech różnych sfer:
- miasto (asty)
- wybrzeże (paralinia)
- wnętrze kraju (mesogeia)
wybierano urzędników
d) Rada Pięciuset (boule) - przygotowanie porządku obrad zgromadzenia oraz nadzorowanie urzędników
e) ostracyzm - głosowanie za pomocą glinianych  skorupek; raz do roku lud decydował, czy przeprowadzić go, czy nie, w tajnym głosowaniu pozbawiono obywatela praw politycznych i skazano na 10 lat wygnania; pierwszy raz odbył się w 488 r.p.n.e.
Wymieszano społeczeństwo, a majątki eupatrydów znalazły się w rozproszeniu.