DYKTATURA JAKOBINÓW

Jest to najbardziej krwawy okres rewolucji, zwany wielkim terrorem, ale też obfitujący w największą liczbę zmian bardzo radykalnych.

Georges Danton

Jakobini swoje rządy zaczęli od tego, że u schyłku rządów republiki żyrondystów wprowadzili nowe, niekonstytucyjne organy władzy, które od tej pory będą tą władzę de facto sprawować:
- Komitet Ocalenia Publicznego został zawiązany w 1793 r., pełnił funkcję rządu, na jego czele stanął w pierwszym etapie Georges Danton
- Komitet Bezpieczeństwa Powszechnego można uznać za rodzaj policji politycznej ze znamionami racji totalitarnych
- Trybunał Rewolucyjny - szczególny organ sądowniczy.
Były to trzy organy władzy, które kompletnie ignorując nieaktualną Konstytucję (nieaktualna, bo ścięto króla), przejęły władzę.
W 1793 r. wprowadzili nową Konstytucję, która w praktyce nie weszła w życie, bo:
- rządzili zbyt krótko (przeszło rok)
- jak w każdym reżimie totalitarnym (tak można nazwać dyktaturę jakobinów), Konstytucja zwykle jest lekceważona.
Wprowadzała rozwiązania wtedy rewolucyjne, nowe, a dziś będące standardem: pierwsza na świecie Konstytucja, która wprowadziła równe, powszechne prawa wyborcze, bez cenzusu majątkowego dla mężczyzn, którzy mieli skończone 21 lat.
Dyktatura jakobinów gwarantowała:
- świeckie i bezpłatne nauczanie
- opiekę nad bezrobotnymi
- opiekę socjalną nad tymi, którzy nie mogą pracować (np. kaleka, inwalida).
Nie mieli dostatecznie dużo czasu, żeby w szale rewolucyjnym, rozpętanym wielkim terrorze, wbudować tę rewolucję w życie. Dlatego że, od początku rządów jakobinów, dominującą instytucją został Trybunał Rewolucyjny. Był on specyficznym rządem, ponieważ:
- oskarżony nie miał prawa do obrońcy (pogwałcenie najbardziej fundamentalnych zasad sądownictwa)
- procesy odbywały się bez świadków
- wydawał dwa rodzaje wyroków:
  -> uniewinniene
  -> kara śmierci, niezależnie od wagi popełnionego czynu, bo nie byłoby gdzie realizować orzeczonej kary więzienia - brak funduszy oraz zapełnione więzienia i budynki użyteczności publicznej (np. szkoły, Kościoły) pozamieniane w więzienia, osobami aresztowanymi, czekającymi na rozprawę. Było tak, bo podejrzanym mógł być każdy, bo było tyle kategorii paragrafów. "Dajcie mi człowieka, a znajdę na niego paragraf" ~ milicja PRL.
Wprowadzili świadectwo pozytywnego stosunku do republiki. Musiał je mieć każdy, w przeciwnym razie był podejrzany. Nie dostawała ich szlachta i księża, którzy nie zaprzysięgli Konstytucji.
Trudno się dziwić, że:
- okres jakobiński nazywano okresem wielkiego terroru
- gilotyna pracowała bez przerwy, obcinając głowy kolejnym potencjalnym podejrzanym.

Reformy jakobinów
a) reforma kalendarza:
- I rok republiki (I RR) rozpoczynał się od uwięzienia króla Ludwika XVI (22.09.1792 r.)
- zmieniono nazwy miesięcy
- zniesiono niedzielę
- zniesiono święta kościelne, a na ich miejsce wprowadzono inne święta - była to część programu ateizacji:
  -> zwłaszcza Danton był bardzo przeciwny, rygorystycznie niechętny Kościołowi jako instytucji i chrześcijaństwu jako religii
  -> zamykali Kościoły, które były ogołocone ze wszystkich symboli kultu religijnego i zamieniane na budynki użyteczności publicznej (np. magazyny, szpitale, więzienia) albo tzw. muzea/świątynie ateizmu (odbywały się tam uroczystości np. ku czci Rozumu) - okres nasilonej ateizacji i bardzo nasilonego prześladowania księży
b) wykup ziemi, który bardzo przekonał chłopów do jakobinów. We Francji nie było chłopów - właścicieli ziemi, tylko dzierżawcy dożywotni/sezonowi lub chłopi bezrolni. Od tej pory chłopi stają się właścicielami ziemi
c) ustawy przeciwko spekulantom
spekulacja (na rynku) oznacza to, że spekulant wykupuje towar po normalnej cenie, którego chronicznie brakuje i sprzedaje w innym miejscu po cenie wielokrotnie zawyżonej
Aby im zapobiec, wprowadzono tzw. ceny maksymalne - ceny, powyżej których cena towaru wzrosnąć nie mogła.

Terror, który został rozpętany, nabrał ogromnego tempa w okresie rządów Dantona (kiedy stanął na czele Komitetu Ocalenia Publicznego), niekoniecznie podobał się jakobinom. Działacze ci mieli również osobiste ambicje, dlatego został zawiązany spisek przeciwko Dantonowi wśród jego oponentów.

W kwietniu 1794 r. Danton zostaje skazany na karę śmierci za sprzeniewierzenie się ideom rewolucji (ścięty na gilotynie). Powstaje powiedzenie: "rewolucja zaczęła pożerać swoje własne dzieci".

Maksymilian Robespierre

Dyktaturę Dantona zastępuje dyktatura Maksymiliana Robespierre'a (najbardziej znana postać rewolucji francuskiej). Łagodzi politykę względem Kościoła. Uważa, że religia jest ludziom potrzebna, ale niekoniecznie w formie Kościoła katolickiego. Dlatego wprowadza tzw. kult Istoty Najwyższej. Tym posunięciem nie zadowolił nikogo (Katolicy uważali, że to herezja, a ateiści - Bóg). Nie było to najistotniejsze jego posunięcie. Najistotniejsze było to, że wydał ustawę przeciwko bogaceniu się (przyczyniło się to do jego śmierci). Brała ona na cel ludzi, którzy wzbogacili się w krótkim czasie (w ciągu ostatnich kilku lat) najczęściej na spekulacji albo dostawach dla armii, bo cały czas trwała wojna. Uderzyło to w tzw. nową burżuazję (w różnych złodziei, którzy nadużywali stanowisk, aby wzbogacać się), którzy zdobyli ogromne majątki i chcieli z nich korzystać (prowadzili wystawny tryb życia, obnosili się z bogactwem). Każdego dnia czuli się zagrożeni, nie wiedzieli, którego dnia przyjdą do nich funkcjonariusze rewolucyjni i aresztują ich. Zawiązał się spisek przeciwko Robespierre'owi - spisek 9 thermidora (lipiec 1794 r.). Bronił się bardzo błyskotliwie (z zawodu był prawnikiem). Nic mu to nie pomogło, został skazany na karę śmierci (zgilotynowany).
Jest to koniec dyktatury jakobinów (władzę przejął Napoleon Bonaparte).

Strasznie trudno ustalić, kiedy nastąpił koniec rewolucji francuskiej:
- kiedy ścięto M. Robespierre'a,
- kiedy władzę przejął N. Bonaparte,
- kiedy N. Bonaparte koronował się na cesarza Francuzów?
Wiadomo, że w momencie śmierci Robespierre'a, rewolucja zatoczyła wielkie koło i wróciła do swojego początku.

Rządy Dyrektoriatu
Po śmierci Robespierre'a zostaje uchwalona nowa Konstytucja, która władzę oddaje w ręce burżuazji. Była stworzona dla nich - przepisy pod burżuazję, na ich potrzeby.
Konstytucja została uchwalona w 1795 r.:
a) trójpodział władzy:
- władza wykonawcza - pięcioosobowy Dyrektoriat
- władza ustawodawcza - dwuizbowy parlament składający się z Rady Pięciuset i Rady Starszych
- władza sądownicza - niezawisła od władzy wykonawczej i ustawodawczej
b) prawa wyborcze zagwarantowane tylko dla ludzi bogatych (tych, którzy płacili określony podatek)
c) zagwarantowano całkowitą wolność handlu z wysokim kapitałem, rozwój przemysłu
d) zagwarantowano nienaruszalność własności prywatnych.
Problemem było to, że w Dyrektoriacie nie było starej burżuazji, tylko nowa, niezbyt wartościowa, która widziała możliwość powiększenia swojego majątku. Dlatego władza ta była zła. Należałoby spodziewać się wzrostu gospodarczego, tymczasem ich rządy to: korupcja, wysokie podatki, pogłębiający się w katastrofalnym tempie kryzys gospodarczy, dlatego niezadowolenie ludzi z rządów Dyrektoriatów będzie cały czas rosnąć. Będzie to dawało możliwość przejęcia władzy przez Napoleona Bonaparte.